Mετά τις ζυμώσεις που μεσολάβησαν από την αρχική του απόρριψη τον περασμένο Ιούλιο, η Οδηγία για τα δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην Ψηφιακή Ενιαία Αγορά υπερψηφίστηκε την Τετάρτη, 12 Σεπτεμβρίου στην τελική της μορφή από την ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου[1]. Με 252 (!) τροπολογίες.
Οι τροπολογίες αυτές είναι αποτέλεσμα έντονου παρασκήνιου και αδυσώπητου lobbying στα κέντρα αποφάσεων Βρυξελλών και Στρασβούργου, με τα αντίπαλα στρατόπεδα να επιχειρηματολογούν υπέρ και κατά της Οδηγίας: είναι προοδευτική ή αντιδραστική; είναι εύστοχη ή υπονομεύει την ελευθερία του λόγου στο διαδίκτυο; κι επειδή πρόκειται σαφώς να επηρεάσει την καθημερινότητα μας (ως Ευρωπαίων πολιτών), είναι καλή ιδέα να ξέρουμε περί τίνος πρόκειται.
- Τι είναι η Οδηγία αυτή;
Πρόκειται για μια προσπάθεια να εκσυγχρονιστεί η ήδη υπάρχουσα (κρατείστε το αυτό) νομοθεσία για την προστασία της Πνευματικής Ιδιοκτησίας ώστε να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της ενωμένης Ευρώπης και της ψηφιακής εποχής όπως αυτές εκδηλώνονται στο διαδίκτυο. Η Οδηγία άλλοτε εναρμονίζεται κι άλλοτε επεμβαίνει διορθωτικά στις πρακτικές που διαμορφώνει η ελεύθερη αγορά, όπως την αντιπροσωπεύουν το άτυπο consortium GAFA (Google, Apple, Facebook και Amazon), οι εκδότες (οπτικοακουστικών έργων και Τύπου) και η πολιτική των ΗΠΑ στα ζητήματα copyright. Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκει την διασφάλιση ευρύτερης πρόσβασης στο περιεχόμενο, την προσαρμογή εξαιρέσεων στο ψηφιακό ευρωπαϊκό περιβάλλον και την επίτευξη εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς πνευματικής ιδιοκτησίας.
Τα άρθρα που αναφέρονται στα πνευματικά δικαιώματα (αρ. 11 για τον Τύπο και αρ. 13 για τις διαδικτυακές πλατφόρμες) αποτελούν την πέτρα του σκανδάλου και την αφορμή για επιχειρήματα του τύπου "το τέλος της ανεξαρτησίας του διαδικτύου", "ο θάνατος των memes", "φορολογία των links", "καταστροφή των νεοφυών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο διαδίκτυο". Αυτά προβάλλονται στην επιστολή του Ευρωβουλευτή Antonio Tajiani - την οποία προσυπέγραψαν 70 προσωπικότητες, ανάμεσά τους και οι Vint Cerf και ο Tim Berners-Lee, πατέρες και πρωτοπόροι του διαδικτύου. Η ευρωβουλευτής των πρασίνων Julia Reda, επίσης φανατική πολέμιος της Οδηγίας, επεσήμανε αναλυτικά τους λόγους που έπρεπε να καταψηφιστεί. Ανάλογες επιφυλάξεις εξέφρασε με ανοιχτή επιστολή του και ο David Kaye, νομικός, πανεπιστημιακός και συγγραφέας, ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Στον αντίποδα ο εκδοτικός χώρος, καλλιτέχνες (σημαντικοί σαν τον Paul McCartney) και οι δημιουργοί της GESAC (European Grouping of Societies of Authors and Composers) - που συγκέντρωσε 32.000 υπογραφές από δημιουργούς όπως οι David Guetta, Ennio Morricone, Jean-Michel Jarre κά - ζήτησαν από το Ευρωκοινοβούλιο να υπερψηφίσει την Οδηγία, επικαλούμενοι το περίφημο "χάσμα αξίας" (value gap) και το δικαίωμά τους σε δίκαιη αποζημίωση για την χρήση των έργων τους.
- Γιατί είναι απαραίτητη η Οδηγία;
Ο τελευταίος κοινοτικός νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας στην ΕΕ ψηφίστηκε το 2001, όταν το διαδίκτυο ήταν ένα εντελώς διαφορετικό μέρος απ' ότι σήμερα: εν τω μεταξύ έχει παγιωθεί ένα καθεστώς όπου όταν οι χρήστες ανεβάζουν και μοιράζονται αυτό που ονομάζουμε "περιεχόμενο" (κάθε "έργο διανοίας" δηλ πνευματικό) - ταινίες, βιβλία, επιστημονικά και ειδησεογραφικά άρθρα, μουσική, ζωγραφικούς πίνακες, φωτογραφίες, λογισμικό κλπ - οι πνευματικοί δικαιούχοι και οι εκδότες δεν αποζημιώνονται κατ' αναλογία, δίκαια ή νόμιμα.[2]
Η ισορροπία ανάμεσα στο "η τέχνη πρέπει να είναι δωρεάν" και στο "ο καλλιτέχνης πρέπει να πληρώνεται" είναι πρόβλημα πολιτιστικής διαχείρισης και σαφώς ο νομοθέτης πρέπει να επέμβει ζυγίζοντας συμφέροντα και αξιολογώντας. Ας συμφωνήσουμε εδώ ότι ο μεγαλύτερος εχθρός της καλλιτεχνικής δημιουργίας δεν είναι η ακριβή τιμή - ούτε καν η λογοκρισία, αλλά η αδυναμία των δημιουργών να ζουν (και γιατί όχι να πλουτίζουν) από την δουλειά τους. Επίσης δεχόμαστε ότι τα συμφέροντα εκδοτών και δημιουργών συμπίπτουν για την συγκεκριμένη Οδηγία και ότι οι όποιες διαφορές μεταξύ τους δεν αποτελούν αντικείμενο της συγκεκριμένης ρύθμισης.
- Τι προβλέπει το άρ. 13 της Οδηγίας;
Το YouTube αποθηκεύει, οργανώνει και διαθέτει το 60% του παγκόσμιου οπτικοακουστικού περιεχόμενου ενώ συμμετέχει με μόλις 11% στο σύνολο των αποζημιώσεων για την χρήση του (αυτό είναι το "value gap") - η μέση αποζημίωση για τους δημιουργούς είναι $0,0007 ανά θέαση. Ο λόγος είναι ότι το περιεχόμενο αυτό συνήθως δεν έχει αδειοδοτηθεί - και άρα δεν πληρώνει πνευματικό δικαίωμα. Το ίδιο ισχύει και για τα Facebook, Twitter, Instagram, Vimeo, για όλες τις τοποθεσίες που οι χρήστες αναρτούν και μοιράζονται περιεχόμενο - ολόκληρη η κοινωνική δικτύωση εμφανίζει την ίδια παθογένεια: οι χρήστες ανεβάζουν περιεχόμενο στο YouTube αλλά το μοιράζονται με την μορφή συνδέσμων στα υπόλοιπα μέσα δικτύωσης (κι όχι τόσο μέσα στην ίδια την υπηρεσία).
Οι πλατφόρμες αυτές θεωρούν τον εαυτό τους "ουδέτερο διαμεσολαβητή". Οι χρήστες - όχι οι ίδιες - παρανομούν, ανεβάζοντας προστατευμένο περιεχόμενο. Αυτές απλώς το φιλοξενούν: η μοναδική νομική υποχρέωσή τους είναι "να κάνουν ό,τι καλύτερο δυνατόν για την καταπολέμηση της μη αδειοδοτημένης χρήσης προστατευόμενου περιεχομένου". Αντίθετα, οι πάροχοι που διαθέτουν το ίδιο περιεχόμενο - όχι όμως από χρήστες - όπως πχ το Spotify, Netflix, Apple κλπ έχουν δεσμευτικές συμφωνίες και τις σχετικές άδειες από δικαιούχους και εκδότες. Αν και το YouTube απέδωσε ως και $3 δις μέχρι σήμερα για δικαιώματα, το νομικό καθεστώς που διέπει την λειτουργία του είναι απαρχαιωμένο (απλώς κατεβάζει το περιεχόμενο αν και όταν το εντοπίσει). Όσο κι αν το YouTube θεωρεί την σύγκρισή του με πλατφόρμες ροής άκυρη, οι πάροχοι συνδρομητικών ροών (ανάμεσά τους το Spotify που πλήρωσε μόνο για το 2015 $1.6 δις για δικαιώματα) θεωρούν τον ανταγωνισμό οριακά αθέμιτο.
Η νέα οδηγία ρητά αναφέρεται σε παρόχους που η κύρια υπηρεσία τους (ή μία απ' αυτές) είναι η επιγραμμική διάθεση μεγάλου όγκου περιεχομένου, που ανεβάζουν οι χρήστες της πλατφόρμας αυτής, με σκοπό το κέρδος του παρόχου από την οργάνωση και προώθηση του υλικού αυτού. Με το άρ. 13 ζητά πλέον απ' αυτούς να μπλοκάρουν αποτελεσματικά το προστατευμένο περιεχόμενο εφόσον δεν έχουν συμφωνία με τον δικαιούχο ή τον εκδότη. Για τον σκοπό αυτό πρέπει να εγκαταστήσουν λογισμικό που θα διακρίνει και θα απορρίπτει το περιεχόμενο αυτό. Διαφορετικά υποχρεώνονται να αποζημιώσουν οι ίδιοι τους πνευματικούς δικαιούχους.
Η Google διέθεσε (επισήμως) $36 εκατομμύρια για την προώθηση των θέσεών της όσον αφορά στην Οδηγία. Με την Οδηγία σε ισχύ, θα αναγκαστεί να συμφωνήσει (με όσους εκδότες δεν το έχει κάνει ήδη) την αδειοδότηση του καταλόγου τους και να πληρώνει για το σύνολο του προστατευμένου περιεχόμενου που ανεβάζουν οι χρήστες του YouTube. Και καθώς "το σύνολο" είναι μεγάλη κουβέντα, θα αποζημιώνει και όλο το ρεπερτόριο που τυχόν ξεφεύγει από τους αλγόριθμους αναγνώρισης χωρίς να έχει υποβληθεί/αδειοδοτηθεί.
Το βασικό επιχείρημα κατά της ρύθμισης είναι ότι ουσιαστικά αναγκάζει τις πλατφόρμες δικτύωσης να παρακολουθούν ο,τιδήποτε ανεβάζουν οι χρήστες, μια κατάφορη προσβολή της ελευθερίας της έκφρασης, αντίθετη με κάθε έννοια δικαίου και νομοθεσία. Δεν θα μας απασχολήσει παρά σ’ αυτήν την παράγραφο: Είναι κάτι που δεν συμβαίνει μέχρι τώρα; Κι αν μέχρι τώρα ο έλεγχος είναι δειγματοληπτικός και μερικά posts περνούν απ’ την χαραμάδα, γιατί ο πλέον ενδελεχής να είναι περισσότερο ή λιγότερο πολωμένος ή πρόσφορος σε κάποια μορφή λογοκρισίας; Η ρύθμιση δεν επιδιώκει την καταπολέμηση του κιτρινισμού ή της χειραγώγησης της κοινής γνώμης per se, αλλά να επιβάλλει στους μεγάλους να πληρώνουν για την πρώτη ύλη τους - την πνευματική δημιουργία.
Υπήρξαν και ανησυχίες σχετικά με περιεχόμενο που ανεβαίνει στην Wikipedia και τον αντίκτυπο της Οδηγίας στο μέλλον της εγκυκλοπαίδειας. Εναντίον κινήθηκε μάλιστα και ο ιδρυτής της Jimmy Wales με το σκεπτικό ότι “ευνοεί τους τεχνολογικούς γίγαντες όπως το Facebook και η Google που μπορούν να χρηματοδοτήσουν το λογισμικό φίλτρο”. Ο νόμος την εξαιρεί ρητά (στο άρ. 2 παρ. 5) μαζί με όλο το περιεχόμενο που προορίζεται για εκπαιδευτικούς, διδακτικούς ή κοινωφελείς σκοπούς[3] (με κάποιους περιορισμούς - ήδη νομοθετημένους).
Ένα άλλο μείζον θέμα είναι η τύχη του ελεύθερου περιεχόμενου που όμως δεν μπορεί ή αποτυχαίνει να αναγνωριστεί αυτόματα: παρωδίες, remixes, memes[4] (που συχνά χρησιμοποιούν εικόνες που προστατεύονται) κλπ καθώς και περιεχόμενου που ανήκει στον δημόσιο τομέα (public domain). Φαίνεται τελικά ότι τα πιό στέρεα επιχειρήματα κατά της Οδηγίας αφορούν στην αξιοπιστία του λογισμικού της αυτοματοποιημένης αναγνώρισης.
Οι πολέμιοι το θεωρούν φίλτρο που ευνοεί μόνον τους μεγαλοεκδότες και τους καταξιωμένους, δημοφιλείς καλλιτέχνες: θαείναι δύσκολο για τις μικρές εταιρίες ή τους ανεξάρτητους καλλιτέχνες να συμβληθούν με την Google (και μάλιστα με ευνοϊκούς όρους). Στην περίπτωση δε που, αν και υπάρχει άδεια, το περιεχόμενο αυτό “κατέβει” λόγω λογισμικού σφάλματος, ο ανεξάρτητος καλλιτέχνης/εκδότης θα έχει το βάρος της απόδειξης της αδικίας που υπέστη[5] και μάλιστα χωρίς την νομική υποστήριξη που διαθέτουν οι μεγάλοι - ένα άμεσο πλήγμα για τους ανερχόμενους (το μέλλον δηλ) της βιομηχανίας που προσβλέπουν στην πλατφόρμα για δωρεάν προβολή.
Σχετικά μ’ αυτό το θέμα η Google, έχοντας ξοδέψει ανθρώπινους πόρους + $60 εκατομμύρια για να εξελίξει το Content ID (το οποίο ευθύνεται για μερικά πολύ χοντρά λάθη και αστοχίες), ισχυρίζεται ότι η υπάρχουσα τεχνολογία δεν επαρκεί για να εξασφαλίσει την αξιοπιστία του φίλτρου όπως το προβλέπει η Οδηγία. Αν αυτό το "περιορισμένης αποτελεσματικότητας" φίλτρο στοιχίζει τόσο, οι μικρομεσαίες ή νεοφυείς επιχειρήσεις κοινωνικής δικτύωσης δεν θα έχουν τα κεφάλαια να το εξελίξουν. Μοιραία θα απευθυνθούν σε τρίτους τεχνοκράτες (μόνο στις ΗΠΑ υπάρχουν τέτοιοι) που θα ισχυροποιήσουν τη θέση τους στην αγορά και θα αποκτήσουν πρόσβαση στα ευρωπαϊκά δεδομένα.
Γι αυτούς τους λόγους η Οδηγία εξαιρεί ρητά αυτές τις (μικρομεσαίες και νεοφυείς) πλατφόρμες δικτύωσης από την υποχρέωση αυτή. Θα εμπίπτουν στην μέχρι τώρα ισχύουσα γενική ευνοϊκή ρύθμιση του λεγόμενου "safe harbor" - την οποία εκμεταλλεύονταν οι γίγαντες της κοινωνικής δικτύωσης για να έχουν την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Αλλά καθαυτό το επιχείρημα της ανεπάρκειας του λογισμικού φίλτρου, από έναν κολοσσό που παρακολουθεί 1.6 δις χρήστες μηνιαίως δημογραφικά, προσωπικά, γεωγραφικά κλπ για να στοχεύει τις διαφημίσεις του είναι προκλητικό, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι αντίστοιχη τεχνολογία έχουν αναπτύξει όλοι οι γίγαντες (Facebook, Twitter, Instagram κλπ). Έχουν τους πόρους να εξελίξουν τα φίλτρα τους εφόσον το επιβάλλει ο νόμος. Όσο για τους ανεξάρτητους εκδότες/καλλιτέχνες, το ποσοστό συμμετοχής τους σε περιεχόμενο δεν είναι καθόλου ασήμαντο (κρίνοντας από την εικόνα της βιομηχανίας), ενώ διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό και την επισκεψιμότητα της πλατφόρμας (οι χρήστες συχνά αναζητούν/μοιράζονται πρωτότυπο, διαφορετικό, εναλλακτικό νέο περιεχόμενο). Κάθε πάροχος θα συμβληθεί πρόθυμα γνωρίζοντας ότι αποτελούν τη “μαγιά” για την επιτυχία της υπηρεσίας (ή για να μην αναγκαστεί να τους αποζημιώνει κάθε φορά που τού ξεφεύγουν). Όσον αφορά στα σφάλματα αναγνώρισης, αυτά θα συμβαίνουν πάντα και πάντα οι μικροί θα μειονεκτούν οικονομικά και νομικά έναντι των μεγάλων.
Το πιθανότερο είναι ότι μέχρι την τελική ψηφοφορία του Ιανουαρίου θα υπάρξει νομοθετική πρόνοια για λάθη που αφορούν αμφισβητούμενο περιεχόμενο (παρωδίες, remixes, memes κλπ). Σε άλλη περίπτωση είτε οι πάροχοι θα εξειδικεύσουν το λογισμικό τους[6] (κανείς δεν θέλει να απαγορεύσει τα memes) είτε η ζωή θα συνεχιστεί στη γκρίζα ζώνη που βρίσκεται μέχρι σήμερα αναφορικά με τα τελευταία. Θα υπάρξει αβεβαιότητα, πιστεύω όμως ότι το κέρδος για τους δημιουργούς και τους εκδότες τους ξεπερνά την ενδεχόμενη και μάλλον προσωρινή αναστάτωση της κοινωνικής δικτύωσης.
- Η διαφορετική περίπτωση του άρ. 11
Σύμφωνα μ' αυτό, όποιος χρησιμοποιεί αποσπάσματα δημοσιογραφικού περιεχομένου στο διαδίκτυο θα πρέπει να έχει άδεια από τον εκδότη. Αυτό το νέο δικαίωμα για τους εκδότες θα ισχύει για 20 χρόνια μετά τη δημοσίευση[7] και (οι εκδότες) υποχρεώνονται να αποδίδουν ποσοστό στους συντάκτες (μια μακρινή μορφή “συγγενικού” ή "επικουρικού πνευματικού" δικαιώματος). Για παράδειγμα, η προεπισκόπηση που δημιουργείται αυτόματα από τα κοινωνικά δίκτυα όταν οι χρήστες μοιράζονται συνδέσμους (κι εμφανίζουν την επικεφαλίδα του άρθρου, μια φωτό κι ένα σύντομο απόσπασμα) απαιτεί άδεια απο τον εκδότη, την οποία πρέπει να διαθέτουν επίσης και όλες οι υπηρεσίες συλλογής, ανάλυσης ή διανομής ειδήσεων. Λέγεται ότι αποτελεί μια μορφή νέας, λανθάνουσας λογοκρισίας που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και σκοπιμότητες. Είναι μια κακή ιδέα για πολλούς λόγους.
Καταρχήν η ρύθμιση αυτή αντιτίθεται στη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης που εγγυάται το δικαίωμα της ελεύθερης αναμετάδοσης πληροφοριών με αναφορά στην ειδησεογραφία και το δικαίωμα της αποδελτίωσης.
Οι μοιραζόμενοι σύνδεσμοι συνοδεύονται πάντα από προεπισκόπηση - άρα στην πράξη "φορολογούνται" οι σύνδεσμοι. Επιπλέον ευνοείται η παραπληροφόρηση (fake news): εφόσον η νομιμότητα ή διαθεσιμότητα ειδήσεων από αξιόπιστες πηγές αμφισβητείται/περιορίζεται, το περιεχόμενο προπαγάνδας ή ύποπτης προέλευσης θα κερδίσει θεαματικότητα στα μέσα δικτύωσης.
Περιορίζει την ελευθερία της έκφρασης, την πρόσβαση στην πληροφόρηση και την πολυφωνία. Αφενός δεν επηρεάζονται μόνον οι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι αλλά και ιδιώτες που δημοσιεύουν πχ οι bloggers. Καθώς το συγγενικό δικαίωμα, αντίθετα από το πνευματικό, δεν απαιτεί πρωτοτυπία περιεχομένου, θα προστατεύονται ακόμα και μικρά, μη πρωτότυπα αποσπάσματα όπως οι επικεφαλίδες που πληροφορούν απλώς για ένα γεγονός ("Η καγκελάριος Μέρκελ επισκέφθηκε την Ελλάδα").
Αφετέρου, οι μικροί επιχειρηματίες και οι νεοφυείς υπηρεσίες ενημέρωσης αποθαρρύνονται, παρ' όλο που ο χώρος έχει ανάγκη από καινοτομίες στα επιχειρησιακά μοντέλα, νέους τρόπους προσέγγισης του κοινού και τεχνολογίες αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης. Όπως ειπώθηκε, "το νέο Facebook δεν θα είναι ευρωπαϊκό". Χαρακτηριστικά, η εκπρόσωπος του SoundCloud Laura Dunne είπε ότι "αν οι κανόνες αυτοί ίσχυαν δέκα χρόνια πριν, δεν θα υπήρχαμε σήμερα".
Όσον αφορά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, θα μπορούσαμε να πούμε πως ισχύουν mutatis mutandis όσα ειπώθηκαν και για το άρ. 13. Δεν θα έχουν την οικονομική δυνατότητα να ανταγωνιστούν τους μεγάλους - όπως δεν την έχουν και τώρα. Πιστεύω όμως ότι το διακύβευμα, η ελευθεροτυπία, αντιμετωπίζεται με πρόχειρο τρόπο στο συγκεκριμένο άρθρο. Επεκτείνεται ένα συγγενικό δικαίωμα υπέρ των εκδοτών συμπαρασύροντας πνευματικό δικαίωμα των συντακτών χωρίς να έχουν συνθηκολογηθεί ή συζητηθεί διεξοδικά και αρμοδίως - και μάλιστα με κακό προηγούμενο: πρόσφατα το καθεστώς αυτό δοκιμάστηκε και απέτυχε σε Γερμανία και Ισπανία, έχοντας "αρνητικές συνέπειες στην κυκλοφορία και πρόσβαση στην πληροφόρηση" - χωρίς οι συντάκτες να δουν αύξηση των εσόδων τους. Αν μέχρι τον Ιανουάριο δεν αλλάξει κάτι, πολλά κράτη μέλη θα δυσκολευτούν να ενσωματώσουν την Οδηγία στη νομοθεσία τους. Στην Ελλάδα για παράδειγμα "βρίσκει" στο Σύνταγμα. Αν η ΕΕ προσπαθεί να προάγει την ενότητα της ψηφιακής Ευρώπης, το άρθρο 11 δεν βοηθά.
[1] Απομένει η τελική ψηφοφορία τον Ιανουάριο του 2019 (που όπως δείχνουν τα πράγματα θα είναι θετική) και μετά η ενσωμάτωσή της στις νομοθεσίες των κρατών μελών.
[2] Παράλληλα στο ευρωπαϊκό κοινό έχει καλλιεργηθεί η πεποίθηση (σε διαφορετικό βαθμό για κάθε κράτος μέλος) ότι πληρώνει ή πλήρωσε αρκετά και ότι τα πράγματα έχουν καλώς. Το ίδιο κοινό φαίνεται να πιστεύει στην στατιστική αυτή ότι τελικά οι γίγαντες της GAFA έχουν περισσότερη δύναμη απο την Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ θεωρεί το YouTube την λιγότερο ασφαλή πλατφόρμα δικτύωσης.
[3] Εκτός αυτού, το μεγαλύτερο μέρος του wiki περιεχόμενου διέπεται απο την νομοθεσία περί Creative Commons.
[4] Τα memes εμπίπτουν στην κατηγορία της παρωδίας και τα remixes στα παράγωγα έργα (που πρέπει ούτως ή άλλως να είναι αδειοδοτημένα σε πρώτο χρόνο και μόνον ως τέτοια προστατεύονται)
[5] μέχρι τώρα το προστατευμένο περιεχόμενο κατέβαινε συνήθως μετά από όχληση του δικαιούχου/εκδότη προς την πλατφόρμα.
[6] Υπάρχουν τεχνολογίες που αναγνωρίζουν λεπτομέρειες (πρόσωπα, πινακίδες, αποτυπώματα, αποχρώσεις) οι οποίες μπορούν να ενσωματωθούν στο λογισμικό εντοπισμού.
[7] Είναι μια καλή ευκαιρία να αναφέρουμε ότι όσον αφορά πλήθος προστατευόμενων έργων, η χρονική διάρκεια της προστασίας τους ξεπερνά κατα πολύ την πολιτιστική αξία τους. Μ' αυτήν την έννοια ο νόμος θα πρέπει να αναθεωρεί προς τα κάτω την διάρκεια αυτή. Δυστυχώς (και με πρωτοστάτες τις ΗΠΑ) συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, κυρίως με την επιρροή που ασκούν εκδοτικοί κολοσσοί για να διατηρήσουν το copyright τους σε συγκεκριμένα έργα - πχ η Disney ή η Marvel για τους ήρωές της. Μ' αυτόν τον τρόπο συμπαρασύρουν μεγάλο μέρος μιας πολιτιστικής κληρονομιάς που θα έπρεπε να ανήκει στον δημόσιο τομέα.
Πηγές
https://www.cnbc.com/2018/07/05/article-13-eu-lawmakers-vote-on-controversial-copyright-law.html
http://copybuzz.com/copyright/value-gap/
https://www.digitalmusicnews.com/2018/06/20/european-union-youtube-article-13/
http://www.alphr.com/politics/1009470/article-13-EU-what-is-it-copyright
https://gizmodo.com/the-end-of-all-thats-good-and-pure-about-the-internet-1826963763
https://www.ft.com/content/2929c942-7f74-11e8-bc55-50daf11b720d
https://www.digitalmusicnews.com/2018/01/16/streaming-music-services-pay-2018/
https://www.cnet.com/news/article-13-europes-hotly-debated-eu-copyright-law-explained/
https://www.eff.org/files/2018/06/12/article13letter.pdf
https://www.theguardian.com/technology/2018/sep/09/battle-over-eu-copyright-law-heads-for-showdown
https://www.businessinsider.com/wikipedia-is-protesting-new-eu-copyright-laws-with-a-blackout-2018-7
https://juliareda.eu/eu-copyright-reform/
https://juliareda.eu/eu-copyright-reform/censorship-machines/
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52016PC0593&from=EN
https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3054967
https://www.digitalmusicnews.com/2018/07/03/google-article-13-copyright-directive/
https://www.theguardian.com/technology/2016/mar/23/youtube-riaa-music-labels-artist-royalties
https://support.google.com/youtube/answer/2797370?hl=en
https://gizmodo.com/man-s-youtube-video-of-white-noise-hit-with-five-copyri-1821804093
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:32000L0031&from=EN
https://www.statista.com/statistics/487332/spotify-royalty-payment-costs/
http://www.hypebot.com/hypebot/2017/01/youtubes-safe-harbor.html
https://www.theverge.com/2018/9/12/17849868/eu-internet-copyright-reform-article-11-13-approved
https://ads.google.com/home/tools/keyword-planner/
https://www.billboard.com/articles/business/8055049/youtube-indie-artists-cd-baby-tracy-maddox
https://www.businessinsider.com/people-dont-trust-youtube-but-they-cant-look-away-2017-4
https://www.billboard.com/articles/business/8071035/universal-music-sony-youtube-licensing-deals
https://www.ohchr.org/Documents/Issues/Opinion/Legislation/OL-OTH-41-2018.pdf
https://www.bbc.com/news/technology-44412025
https://www.ivir.nl/academics-against-press-publishers-right/
http://www.wipo.int/treaties/en/text.jsp?file_id=283698#P144_26032
https://www.youtube.com/watch?v=nIZ5ogc_3Dw#t=52m15s